Drastische zet: Bol.com haalt honderden omstreden boeken uit verkoop na ophef

Bol.com kwam deze week onder vuur te liggen nadat deze site ontdekte dat er meerdere werken te koop werden aangeboden van Julius Streicher, een van de meest beruchte nazileiders uit de Tweede Wereldoorlog. Federatief Joods Nederland (FJN) deed aangifte en minister Grapperhaus werd gevraagd om op te treden. Volgens Herman Loonstein, advocaat en bestuurslid bij FJN, is het verspreiden van racistische, antisemitische en Holocaust-ontkennende boeken in Nederland verboden en moet Bol.com derhalve vervolgd worden.

Als grootste boekenwinkel van Nederland en België voelt Bol.com ‘de verantwoordelijkheid om niet de fout te maken te censureren en te bepalen wat wel en niet gelezen mag worden’. Daar lijkt het bedrijf nu deels op terug te komen; voorlopig zijn alle boeken met een waarschuwingslabel tijdelijk uit het assortiment gehaald. ,,De boeken blijven verwijderd totdat we met de instanties waarmee we nu in gesprek willen, waaronder de overheid, om tafel kunnen om vanuit de juiste expertise boeken te beoordelen”, laat een woordvoerder weten. 

,,We voelen een verantwoordelijkheid niet zelf te censureren in boeken, juist omdat we de inhoudelijke kennis en expertise van gevoelige onderwerpen die in boeken wordt beschreven niet hebben. Daarom hebben wij oproepen gedaan aan meerdere gespecialiseerde partijen, waaronder de overheid, om ons te helpen de boeken goed te beoordelen.”

Met de kennis en expertise van de overheid hoopt Bol.com in de toekomst tot een onderbouwde beslissing te kunnen komen voor het toevoegen van extra informatie of het verwijderen van titels. Daarbij moet de klant denken aan boeken die uitsluitend als haatdragend of discriminerend gelezen kunnen worden en op geen enkele wijze kunnen bijdragen aan het maatschappelijke debat. Daarmee kiest Bol.com ineens voor een fundamenteel ander beleid; tot nu toe was het uit den boze om boeken met controversiële inhoud uit het assortiment te halen.

Dat laatste schoot talloze Joodse instanties in het verkeerde keelgat. Experts verweten Bol.com over de rug van miljoenen oorlogsslachtoffers geld te verdienen met extreemrechtse en antisemitische producten. Dat ontkent een woordvoerder ten stelligste. ,,Wij hebben geen enkel financieel gewin aangezien de besproken boeken vrij zelden worden verkocht. Bovendien leveren deze boeken ons werk en daarmee meer kosten dan opbrengsten op. Ons kwaliteitsteam moet de boeken immers van labels voorzien en deze uitsluiten van geautomatiseerde marketing na media-aandacht voor deze boeken.”

Bol.com volgt tegen alle verwachtingen in nu alsnog het voorbeeld van concurrent Amazon, die begin deze week al zwichtte voor de kritiek. ,,Als boekverkoper zijn wij van mening dat het belangrijk is om toegang te bieden tot het geschreven woord, inclusief boeken die sommigen aanstootgevend vinden”, meldde Amazon aan Britse media. ,,We nemen de zorgen van onze klanten serieus en luisteren naar feedback. Amazon heeft een beleid dat bepaalt welke boeken te koop kunnen worden aangeboden. We investeren veel tijd en middelen om ervoor te zorgen dat onze richtlijnen worden gevolgd en verwijderen producten die dat niet doen.”