Centrum Hoorn ontruimd na rellen bij demonstratie tegen standbeeld J.P. Coen, twaalf arrestaties

De actiegroepen ‘Coen is OK’ en ‘Weg met JP Coen’ mochten kort na elkaar op twee verschillende terreinen demonstreren. De protesten verliepen eerst rustig, maar later op de avond braken alsnog ongeregeldheden uit bij de plek waar tot dan toe zo’n 200 demonstranten bezig waren met een vreedzame manifestatie.

Het ging mis toen de politie honderd betogers vanuit het centrum naar de aangewezen demonstratieplek van tegenstanders van het standbeeld dirigeerde. Mogelijk was dit een groep die niet was aangesloten bij de reguliere demonstratie, maar op eigen initiatief handelde.

Een deel van de groep brak uit en probeerde alsnog terug te gaan naar het centrum van de stad. Daarop braken bij het Pelmolenpad rellen uit. Er ging een rookbom af en relschoppers gooiden met stenen. Met tien busjes, politie te paard en de ME werd geprobeerd te voorkomen dat de betogers de demonstratieplek verlieten. Dat lukte niet, waarna kleine groepjes demonstranten alsnog door Hoorn trokken.

De politie zette daarop de toegangswegen naar het standbeeld van Coen af. Toen de rust op het plein terugkeerde, werd het  centrum op last van de burgemeester, die een noodverordening afkondigde, ontruimd. De politie riep vanuit busjes op om het plein te verlaten. ‘Anders wordt geweld gebruikt’, klonk het uit de speakers. Er klonken harde vuurwerkknallen en er werden twaalf aanhoudingen verricht. Drie minderjarige jongens wilden ondanks de politieblokkade met golfclubs naar het JP Coen-standbeeld en zijn vervolgens gearresteerd, meldt NH Nieuws. Ook is er een man aangehouden voor wildplassen. Hij stond tegen het standbeeld aan te plassen.

Een verslaggever van De Telegraaf zegt te zijn mishandeld. ,,Ik ben in mijn buik gestompt en ze hebben geprobeerd mijn telefoon te stelen”, schrijft hij op Twitter. De Telegraaf bereidt een aangifte voor.

De avond begon vreedzaam. Op de Noorderveemarkt in Hoorn arriveerden rond 17.30 de voorstanders van het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen. Een vrouw was gehuld in kapiteinskleding. ‘Blijf met je moderne klauwen van onze mooie gebouwen’, prijkte op haar bord. Ze wil niet met haar naam in de krant, uit angst dat haar woorden verdraaid worden.

,,Het beeld staat voor de zeevaarders die voeren voorbij de horizon, de spannende verhalen van vroeger’’, zei ze. ,,Ik vind het kwetsend dat ze het beeld kapot willen maken. Het beetje moois dat we nog hebben. Eerst moet Zwarte Piet weg en nu dit. Het wordt van kwaad tot erger.’’

Het beeld van VOC-gouverneur Jan Pieterszoon Coen in het historisch centrum van zijn geboorteplaats Hoorn was de inzet van twee demonstraties. De organisatie ‘Weg met JP Coen’ (We Promise, Dekolonisatie Netwerk voormalig Nederlands-Indië en Building the Baileo) wil af van het beeld om ‘een eind te maken aan de verheerlijking van het Nederlandse koloniale verleden’.

De actiegroep ‘Coen is OK’ is juist voor behoud. Zo’n vijftien voorstanders - ‘teleurstellend weinig’ volgens de organisator - kwamen opdagen. Sommigen droegen Nederlandse vlaggen met de tekst ‘Dispereert niet’, de eerste twee woorden van wat latere schrijvers zijn Coen ‘lijfspreuk’ zijn gaan noemen.

Trudi van Veen, geboren en getogen in Hoorn, meldde dat het beeld bij de stad hoort. ,,Coen heeft Hoorn veel rijkdom gebracht in de tijd van de VOC. En natuurlijk heeft hij slechte kanten, die vallen niet goed te praten. Maar dat staat ook bij het beeld vermeld. En het waren andere tijden.’’

Een half uur later verzamelden een paar honderd tegenstanders van het beeld aan het Pelmolenpad. De geschiedenis van Coen werd verteld en er was een minuut stilte voor de ‘voorouders die zijn gestorven voor de welvaart van dit land’. Demonstranten scandeerden ‘Weg met Coen’ en ‘Black Lives Matter'. ,,De gemeente Hoorn is nog niet van ons af’’, riep een van de sprekers.

Leonora Vlek uit Wormerveer had haar dochter meegenomen voor ‘een stukje bewustwording’. ,,Ik vind het belangrijk dat de verheerlijking van de genocide stopt. Ik ben me ervan bewust dat de Gouden Eeuw ons land groot heeft gemaakt. Dat we daar nog steeds profijt van hebben. Maar wel ten koste van mijn voorouders, de Molukkers.’’

Zo’n standbeeld kan volgens Vlek niet meer in ‘deze multiculturele samenleving’. ,,Zet het in een museum, zodat kinderen daar kunnen leren over onze geschiedenis.’’ 

Een meerderheid van de Hoornse gemeenteraad riep in een brief al op het standbeeld niet te verplaatsen of verwijderen. Zeven politieke partijen willen een stadsgesprek. ,,We moeten juist over ons verleden het gesprek voeren en leren voor de toekomst.’’