Inspectie: Marechaussee heeft nauwelijks zicht op mensensmokkel

Dat concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid in een hard rapport over grenstoezicht en opsporing. Volgens de inspectie pakt de marechaussee vooral incidenten aan.

De Koninklijke Marechaussee moet toezicht houden op de grens en wie er Nederland binnenkomen. Zelf vindt de marechaussee het belangrijk om mensensmokkel aan te pakken. Het gaat dan om het illegaal binnenkomen of doorreizen van migranten – meestal tegen forse betaling.

Toch blijkt uit het onderzoek dat die aanpak niet van de grond komt. Doelstellingen voor de aanpak van mensensmokkel ontbreken. Binnen de marechaussee werken afdelingen ‘slechts beperkt samen’ om het probleem aan te pakken. De focus van de marechaussee ligt op Schiphol en Rotterdam/The Hague Airport, waar veel mensen ons land binnenkomen. Daardoor er is beperkt zicht is op wie er via regionale lucht- of zeehavens ons land binnen komen.

Ook blijkt het ‘kennisniveau’ van marechaussees die net van de opleiding komen ‘niet op het gewenste niveau’. ,,Er werkt veel jong en nieuw personeel”, zegt hoofdinspecteur Peter Neuteboom. ,,Zij stromen in terwijl ze niet volledig zijn ingewerkt.”

De inspectie geeft Defensie, waar de marechaussee onder valt, een veeg uit de pan vanwege het grote verloop van personeel. Dat is het gevolg van het ‘mobiliteitsbeleid’ bij de krijgsmacht, waarbij militairen na een paar jaar van functie wisselen. ,,Er is daardoor beperkt sprake van kennisoverdracht”, constateert Neuteboom. Bij Defensie klinken al langer geluiden om militairen langer dezelfde functie te laten houden.

De marechaussee staat daarbij ook ‘met de rug tegen de muur’, ziet Neuteboom: ,,Mensen denken ook aan hun eigen carrière en grijpen dan een kans als die voorbij komt.” Volgens hem zou de marechaussee het aantrekkelijker moeten maken voor hun mensen om langer in dezelfde functie te werken.

Het gebrek aan kennis is te merken, zegt de Inspectie, aan het hoge aantal geseponeerde opsporingsonderzoeken. Uit het inspectierapport blijkt dat tussen januari 2017 en juni 2020 bijna 40 procent van de zaken van eenvoudige mensensmokkelzaken werd geseponeerd.

Bij de complexere onderzoeken is het resultaat beter, omdat aan die zaken meer ervaren rechercheurs van de marechaussee werken. Maar ook daar zijn zorgen, omdat ervaren rechercheurs eveneens vertrekken. ,,Die expertise moet juist geborgd blijven.” Bij de politie, stelt Neuteboom, blijven rechercheurs langer in dezelfde functie.

Er wordt ook nauwelijks informatie uitgewisseld over mensensmokkel tussen marechaussee, Europol, politie en het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel. De mensen die de inspectie daar over ondervroeg zeiden van het expertisecentrum ‘niets of weinig’ te horen. ,,Het is een gedeeld probleem”, zegt Neuteboom. ,,Het is verbrokkeld. Het is doodzonde als er her en der info beschikbaar is, maar dat die niet wordt gedeeld.”

De inspectie vindt dat de marechaussee zichzelf concrete doelen moet stellen, bijvoorbeeld over de aanpak van bekende smokkelroutes of een betere focus op landen waar de smokkel vandaan komt. Daarbij moet ook het ministerie van Justitie en Veiligheid ‘concreet beleid’ gaan maken voor de aanpak van mensensmokkel. Neuteboom: ,,Er mag bij het ministerie wel meer aandacht zijn voor wat de marechaussee wel en niet kan.”

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: