Bedrijf achter berichtenservice voor criminelen stapt naar rechter nadat minister ‘lek systeem’ stillegt

De Nederlandse directeur van het bedrijf zegt dat de DJI (Dienst Justitiële Inrichtingen, dat het gevangeniswezen uitvoert) heel snel met tekst en uitleg moet komen over wat de reden is van het stilleggen van eMates. Het stilleggen van het systeem kost het bedrijf elke dag geld. De directeur bespreekt met advocaten wat er gebeuren moet en hoopt zo snel mogelijk een datum te hebben voor een kort geding.

Het gevangeniswezen is al sinds enkele dagen in rep en roep omdat er alarm werd geslagen over het systeem eMates. Met dat systeem kunnen bajesklanten communiceren met de buitenwereld. Zij geven handgeschreven ‘mails’ aan bajesmedewerkers. Die scannen de berichten in en eMates zorgt vervolgens dat ze naar de ontvanger gaan. Die kan weer terugmailen. De gevangenis print deze berichten dan uit en geeft ze aan bajesklanten. Omdat de controle op die berichten onvoldoende is en de vrees bestaat dat criminelen via eMates hun duistere zaakjes kunnen voortzetten, legde minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) eMates stil. 

Tot verbazing van Francis Toye, de Britse CEO mede-eigenaar van eMates. ,,Ons is helemaal niets gevraagd of meegedeeld. Wij hoorden hier vorige week voor het eerst van via nota bene gevangenen.” 

Toye zegt dat het eigenlijk onmogelijk is dat via ‘zijn’ systeem duistere zaakjes plaatsvinden. ,,Alle berichten worden maandenlang bewaard, als justitie een aanleiding heeft en onderzoek wil doen, is elk bericht al die tijd weer op te vragen. Ons systeem werkt niet veel anders dan gewoon de brief per post, het is alleen veiliger en sneller. En echt, er is geen enkel bericht gelekt.” 

Toye erkent wel dat het weinig gebeurt dat justitie alsnog oude berichten opvraagt. ,,Maar veel interessants staat er ook niet in.”

Volgens Toye is het prima als het Openbaar Ministerie eerst onderzoek wil doen naar het systeem, maar de beslissing om eMates tot die tijd stil te leggen moet van tafel. Het berichtensysteem wordt volgens Toye ook in zeven andere landen gebruikt en heeft nergens tot problemen geleid. ,,Ik hoop dat een kort geding alsnog kan worden afgewend en dat DJI inziet dat dit een fout van ze is.”

Volgens het Openbaar Ministerie is er ‘een aanzienlijk risico op voortgezet crimineel handelen binnen de penitentiaire inrichting’. Ofwel: bajesklanten kunnen hun handlangers aansturen. Het OM zegt al tegen ‘voorbeelden’ aangelopen te zijn in strafrechtelijke onderzoeken waarin ‘ineens’ heel veel berichten werden verstuurd.

Maar het is maar de vraag of dat de schuld van eMates is. In het contract met het bedrijf staat nergens dat er een maximum moet zijn aan het aantal berichten dat wordt verstuurd en wie die allemaal zou moeten checken. Dat moet overigens door gevangenispersoneel gebeuren, maar de vraag is of dat gezien de hoeveelheid berichten - soms in verschillende talen ook nog - voldoende gebeurt. De directie van eMates zegt dat hun niks te verwijten is en wil daarom desnoods via de rechter het systeem weer operationeel laten zijn.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: