Zwarte dag voor West-Brabants Archief: 80.000 afbeeldingen offline door claim auteursrecht

,,Onze collectiebeheerders zien dat hun jarenlange inspanning om foto's voor iedereen online te zetten, met één pennenstreek is weggevaagd. Vanaf nu zijn beelden niet meer te zien waarvan de maker onbekend is en de afbeelding jonger is dan 1918. Maar ook als we wel weten wie de maker is, betekent dit niet meteen dat de beelden toegankelijk zijn. Pas als er sprake is van een expliciete overeenkomst met de maker of rechthebbende, zetten we beelden weer op het net. Het wordt een enorm karwei om dat allemaal uit te zoeken", vertelt Ilse Jansen, woordvoerder van het West-Brabants Archief. 

De reden dat onder meer het in Bergen op Zoom gevestigde archief tienduizenden beelden niet meer kan laten zien, heeft alles te maken met de Rotterdammer Arnoud Voet (74). Deze uitgever van historische fotoboeken won in april een rechtszaak van het archief Erfgoed Leiden en Omstreken. Dit archief had 25 prentbriefkaarten uit de jaren veertig en vijftig online gezet, waarvan de maker niet te achterhalen viel. Arnoud Voet herkende de foto's als het werk van stadsfotograaf Jan Roovers, van wie hij in 1982 het auteursrecht op diens fotocollecties van 40.000 negatieven had overgenomen. Voet vond de publicatie van het Leids archief schending van het auteursrecht en spande met succes een rechtszaak aan. Hij eiste een schadevergoeding van 75 euro per foto, de totale kosten voor het archief: bijna 15.000 euro. 

Ook het West-Brabants Archief heeft werk van Roovers in zijn collectie en is aangeschreven door Voet.  Jansen: ,,Het gaat bij ons om ongeveer twintig foto's, dat is te overzien. Uiteraard hebben we dit werk meteen na de uitspraak offline gehaald, maar we gaan nu dus nog veel verder. Onze branchevereniging Brain heeft ons dringend geadviseerd al het werk waarvan we niet zeker weten dat er geen auteursrecht meer op rust niet meer toegankelijk te maken. Tegen de uitspraak van de kantonrechter is hoger beroep aangespannen. Laten we hopen dat een volgende rechter anders oordeelt, zodat wij onze collecties weer kunnen delen." 

Volgens Jansen gaat het dus om meer dan 80.000 afbeeldingen uit deze regio die niet langer meer zijn te zien. ,,Denk aan foto's van Koninginnedag in pakweg 1975. Hoe zag dat eruit in onze steden en dorpen? Of affiches van optredens waarop ook foto's staan afgebeeld, de makers daarvan zijn ook vaak onbekend. Vaak hebben we via de gemeenten ladekasten vol foto's aangeleverd gekregen die ambtenaren bewaarden. Er werd nooit veel aandacht besteed aan de maker van deze foto's. Wij dachten dat de fotorechten na verloop van tijd ook bij deze gemeenten lagen, maar dat is niet het geval. Dat nekt ons nu."

Jansen betreurt het dat een van de kerntaken van het archief, het beschikbaar stellen van de beeldcollectie aan een breed publiek, voorlopig niet kan worden uitgevoerd. ,,Maar we moeten de wet naleven, het is niet anders."