West-Brabant blijft tobben met arbeidsmigranten

Verhalen waarbij emoties op de loer liggen. Verhalen van verontruste bewoners die geen Polenhostel in hun buurt willen. Van haast wanhopige uitzendbureaus die al jaren naar bedden zoeken voor het snel groeiende aantal buitenlandse arbeiders. Van gemeenten die geen grip hebben op de problemen en, volgens ondernemers, liever de kop in het zand steken dan impopulaire besluiten te nemen. Kortom, het is aan alle kanten worstelen met de handjes uit het vroegere Oostblok.

Moeilijk of niet, die handjes zijn economisch keihard nodig in West-Brabant, zegt John van der List van Goodmorning in Etten-Leur, een van de grootste werkgevers in deze regio op het terrein van uitzenden en detacheren van Poolse en Roemeense krachten. ,,Door de vergrijzing en krimp van de beroepsbevolking neemt de vraag naar arbeidsmigranten in de komende jaren alleen maar toe. Maar veel gemeenten erkennen dat niet. ’Bij ons speelt het niet’, zeggen ze dan. In werkelijkheid durven ze het niet aan. Te gevoelig, te lastig.”

Bij Otto Work Force in Venray zien ze dat ook. De landelijke marktleider van internationale arbeidsbemiddeling stuurde begin dit jaar, in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, aan liefst 150 gemeenten een brandbrief met ‘handboek’ over hoe om te gaan met de huisvestingsnood onder migranten. ,,Boodschap was: gemeenten, ga alsjeblief wat doen!”, aldus directeur Frank van Gool van Otto Work Force. Het resultaat was, zacht gezegd, teleurstellend. Bij de overgrote meerderheid van de 150 gemeenten bleef het oorverdovend stil. Vanuit West-Brabant kwam geen enkele reactie. ,,Struisvogelpolitiek”, betitelt Van Gool. Inmiddels heeft hij wel contact met Roosendaal.

Steenbergen is een positieve uitzondering, vindt Van der List. ,,Een gemeente die meedenkt.” Dat leidde tot een grootschalige migrantenopvang in Welberg, een klein dorp bij Steenbergen. Stella Maris is goed voor 400 bedden. Probleem opgelost? Niet echt. In en rond Steenbergen heeft Goodmorning inmiddels 800 mensen aan het werk: 600 in de glastuinbouw, 200 bij productiebedrijven. Gevolg: er wordt heel wat af gependeld door arbeidsmigranten. ,,Ze slapen in bijvoorbeeld Kaatsheuvel of Bruinisse en werken in Dinteloord. Niet om te doen.”

Uitzendbureaus zijn onophoudelijk op zoek naar nieuwe huisvestingsplekken. Dat valt niet mee. En als ze al een pand of locatie vinden, breekt vaak de hel los bij omwonenden. Opvangplannen van de bedrijven Atik en Pollux in Roosendaal stuitten op veel verzet en lange bezwaarprocedures. Investeringsmaatschappij Gr8 Investments probeerde het in Oosterhout met plannen voor een migrantenhotel op een bedrijventerrein. Maar de gemeente schoot ze dit jaar af. Argument: geen passende plek. Tegelijkertijd erkent Oosterhout de behoefte en dat er meer bedden nodig zijn. Maar waar die moeten komen?

De provincie Noord-Brabant worstelt ook al. Den Bosch vindt alles rond arbeidsmigranten urgent en hamert bij gemeenten op samenwerking. Maar tot nu toe is dat een papieren tijger. De Roosendaalse wethouder Toine Theunis is erop gespitst om het regionale schip (eindelijk) vlot te trekken en heeft alvast laten vallen dat er in Roosendaal zelf zo'n 1000 bedden bij moeten komen. Het moet maar eens afgelopen zijn met de koudwatervrees, vindt Theunis.

Moerdijk trapt toch op de rem. Die gemeente wil best meewerken aan de verbouw van hotel Port of Moerdijk tot huisvestingsplek voor 146 arbeidsmigranten. Maar uitbreiding naar uiteindelijk 546 bedden, vindt wethouder Désirée Brummans te gortig. ,,Ik geloof meer in spreiding over de gemeente.”

Spreiding over woonwijken zorgt in Steenbergen juist voor beroering. Tot verdriet van de gemeente zijn daar al ettelijke tientallen huizen opgekocht door vastgoedmakelaars en uitzendbureaus. Dan kan het zomaar gebeuren dat bewoners ineens een huis boordevol Polen of Hongaren naast zich krijgen. Het zorgt voor overlast, rumoer en een hoop frustratie bij mensen die hun buurtje zien veranderen terwijl ‘het bestuur’ geen poot uitsteekt.

Vraag aan bewoners van de Delpratsingel in Breda hoe dat voelt. Zij lopen al jaren te hoop tegen overlast van tientallen arbeidsmigranten in twee huizen. Die huisvesting mag dan in strijd zijn met het bestemmingsplan, maar ingrijpen gebeurt niet. Volgens de Raad van State is sprake van overgangsrecht. Dus mogen de migranten blijven. En blijft de overlast ook.

In Steenbergen wonen naar schatting 2000 arbeidsmigranten; dat is 10 procent van de bevolking. Volgens raadslid Danker Kouwen van de Volkspartij zijn het er in werkelijkheid veel meer, misschien wel 3000 of 4000. ,,Ze wonen zelfs illegaal op bedrijventerreinen zoals Reinierpolder.”

Steenbergen is koploper in de verre regio. Wethouder Petra Lepolder vindt het ‘ingewikkeld’. Ja, arbeidsmigranten zijn hard nodig om vooral de glastuinbouwbedrijven in de gemeente te laten draaien. De arbeiders verdienen fatsoenlijke huisvesting. Maar tegelijkertijd groeien ook de problemen én de weerzin. Een nieuw plan om 250 migranten aan de rand van Dinteloord te huisvesten, is niet met applaus begroet. In tegendeel zelfs. Dinteloord voelt zich het ‘afvalputje’ van de gemeente Steenbergen. Hoe verder? De wethouder gaat ‘nieuw beleid‘ ontwikkelen om meer controle te krijgen. Daar moet ergens in 2019 meer duidelijkheid over zijn. Voorlopig blijft het dus tobben.