Er komt letterlijk en figuurlijk schot in de archeologische bezoekerskelder onder de nieuwbouw van het Hof van Asselbergs, vier jaar na de vondst van restanten van de meesterlijke vestingwerken van Menno van Coehoorn. Tussen oude stukken muur kunnen bezoekers op drie enorme schermen de geschiedenis herbeleven, zoals de verovering van de stad in 1747 door het Franse leger.

,,Bij die animatie over de val van Bergen hoor je straks de kanonschoten en het gegil. Je ziet soldaten die je voor je gevoel aan kunt raken. En alles klopt historisch, op basis van documentatie, van de uniformen tot wat je op de achtergrond ziet. Het zijn geen verzonnen beelden”, zegt gemeentelijk erfgoedspecialist Tom van Eekelen.

Studio Vermeulen uit Rotterdam, specialist in het inrichten van exposities, deed 10 juni al een test met de schermen, op 8 juli is de volgende. Ook het uitlichten van de vestingresten wordt nog verfijnd. Als alles meezit, gaat Panorama Coehoorn vanaf augustus open voor het publiek.

Wie nu via de Wassenaarstraat naar het hof loopt, passeert al drie infoborden, over de fortificaties vanaf 1698, de tijd dat familie Asselbergs er haar riante woning en tuin bezat (1871-1942) en het recente verleden met de busremise van de BBA.

,,De vesting had eind 19e eeuw haar functie verloren en is tot onder het maaiveld gesloopt voor stadsuitbreiding. We wisten dat er resten zaten, maar niet dat ze zo groot en compleet zouden zijn”, aldus stadsarcheoloog Marco Vermunt.

,,Logisch dat Stadlander dacht: zand erover”, beseft Van Eekelen. ,,Maar ze voelden respect voor de vesting en werkten mee aan de kelder, mits bewoners geen last krijgen van bezoekers die voor het raam staan. Er komt dus geen doorlopende voorstelling. Voor rondleidingen verzamelen we in het NS-station, in groepen van maximaal 25 mensen. Vanwege corona worden die nog kleiner.”

Ook bleek de Nederlandse Bouw Unie een flexibele aannemer. ,,Die plaatste de funderingspalen tussen de vestingresten in, daarom staan ze zo onregelmatig”, legt Van Eekelen uit. De in 2017 al volledig blootgelegde muren werden vol zand gestort om de palen in de bodem te schroeven. 

De Verborgen Vesting is nog in een ander opzicht historisch. ,,Zo’n project kunnen we gezien de financiële situatie van de gemeente nu niet meer realiseren, een jaar geleden was dat al niet meer gelukt”, denkt Van Eekelen. ,,De totale inrichting kost 4,5 ton, goedgekeurd net voor de storm losbrak, dankzij drie subsidies.” Zo legde de provincie 225 mille bij uit een pot om de Zuiderwaterlinie te promoten.

In tegenstelling tot ander militair erfgoed als het Ravelijn, de Waterschans en Fort de Roovere, wordt Panorama Coehoorn niet gratis. ,,De entreeprijs komt tussen de 6 à 10 euro te liggen. Dan heb je ook wat, met uitleg van de stadsgidsen en de animatie. Uit de opbrengst betalen we stroom en onderhoud.”