Frans vertelt alles over da gèève diejelekt

We spraken het vroeger op straat, met vriendjes. Op school mocht het niet, daar moest je ABN spreken. Thuis spraken wij trouwens ook geen Bergs, mijn moeder kwam uit Friesland. Als kind merkte ik niet eens dat ik het dialect zo vaak sprak. Later ben ik me wat meer in taal en dialect gaan interesseren.

Het is echt een spreektaal. De spellingsregels zijn later uitgevonden, door Hans Heestermans. Hij heeft regels geformuleerd en toegevoegd aan een lokaal woordenboek. Daarvan zijn inmiddels al vier edities verschenen. Het Bergs dialect is volgens mij onmiskenbaar Brabants. Maar het heeft veel invloed van buitenaf gehad en gekend. Bergen op Zoom was een garnizoensstad, dus er kwamen veel militairen van elders. Dat heeft onbewust het dialect wel beïnvloed. Dat heb je minder in de dorpen in de omgeving.

Het is ten eerste een heel gezellige en leuke avond. Je ontmoet daar toch weer mensen die je weinig of niet ziet, gedurende het jaar. Aan de andere kant vind ik ook dat je je niet hoeft te schamen voor een dialect. Het is een soort identiteit. En heel speels, je kunt spelen met taal. Door mee te doen, bevorder je volgens mij het in standhouden van het dialect. Dat doe je daarnaast vooral op straat: door mensen aan te spreken in het Bergs. Zo houd je het levend. Je moet ook niet te krampachtig doen: zolang het gebruikt wordt, verandert taal continu.

Er was dit jaar een nieuwe opzet. En daardoor had ik geen idee hoe ik me moest voorbereiden, dus dat heb ik niet gedaan. Normaal studeerde ik hard. Ik wil niet opscheppen, maar de afgelopen jaren zat ik vaak dicht tegen een podiumplaats aan. Dus voor het dictee pakte ik het Bergse woordenboek erbij en studeerde ik op de spellingsregels. Hoe je woorden aan elkaar schrijft, waar je een apostrof zet.