Behoud houten geschenkhuizen na Ramp van 1953 ligt lastig, sloop of ‘verstening’ dreigt

De ramp kostte 1836 mensenlevens. Bij de wereldwijde hulpstroom zaten kleding en goederen, maar ook houten prefab-huizen, vooral van Noorse en Zweedse makelij, voor dakloze gezinnen. Zeeland kreeg er 413 (28 op Tholen), Zuid-Holland 248, West-Brabant 199. Met Nieuw-Vossemeer (35) en Fijnaart-Heijningen (34) aan kop, gevolgd door onder meer Zevenbergen, Klundert, Moerdijk, Halsteren en Willemstad.

Bond Heemschut waarschuwt dat dit erfgoed verdwijnt door sloop of karakter verliest door stenen buitenmuren. Zeeland en Zuid-Holland lieten 68 jaar na de ramp alles in kaart brengen, hopend dat die info belanghebbenden helpt de woningen te beschermen. Beide provincies trokken 16.500 euro uit, Brabant zag af van deelname.

In Heijningen, waar 76 slachtoffers vielen, is een watersnoodwoning ingericht als museum en tot monument verklaard. Voorzitter Jan Dierks is dan ook blij met de gemeente Moerdijk. ,,Vreemd dat Brabant past voor dat onderzoek, alsof de provincie bij Breda ophoudt. Maar of er 33 mille nodig was, vraag ik me ook af, na het werk van Janny Lock in 2019.”

Bij die inventarisatie van Lock was Brabant wel betrokken, meldt een provinciewoordvoerder. ,,We deden nu niet mee omdat toen via West-Brabantse gemeenten al een goed overzicht ontstond van 182 woningen. Zo'n 20 procent is of wordt een monument, 15 à 20 procent is gesloopt. Veel zijn er verbouwd, wat de erfgoedwaarde vermindert, al staan ‘aangetaste' huizen soms nog wel in wijkjes met toepasselijke straatnamen. Soms gaat het ook om monumentjes, zoals bijvoorbeeld de 35 woningen in Nieuw-Vossemeer. Maar er is geen provinciaal beleid voor geschenkwoningen. Of ze een beschermde status krijgen, ligt bij Rijk en gemeenten.”

In Zuid-Holland en Zeeland is respectievelijk 28 en 13 procent gesloopt. Van de 540 resterende huizen daar is zo'n 10 procent beschermd.