‘Waterstof? Niemand ontkomt er aan’, claimt Toyota

Waar zo’n tien jaar geleden allerlei grote autoproducenten heilig in waterstof geloofden, sprongen ze de afgelopen jaren één voor één van de ‘Hydrogen-trein’. Volkswagen zette zijn plannen in de ijskast, het Amerikaanse General Motors trok de stekker uit grootschalige ontwikkelingsprojecten en zo volgden meer merken. Op dit moment geloven alleen Hyundai (dat de op waterstof werkende Nexo personenauto levert en achter de schermen samenwerkt met Audi) en Toyota (dat binnenkort de nieuwe Mirai in de showrooms zet, heeft BMW als ontwikkelingspartner) nog sterk in de technologie.

Het enorme Japanse concern legde tijdens een online seminar uit waarom waterstof volgens Toyota nog altijd de toekomst is. De in Nederland geboren Freddy Bergsma is één van leiders van de waterstofafdeling van het merk – de Fuel Cell Business Group – op het Europese hoofdkantoor in België, en spreekt van de komst van een ‘Hydrogen Society’, een waterstofsamenleving. ,,Waterstof gaat veel verder dan auto’s alleen. Wij geloven absoluut dat H2 een noodzakelijke toevoeging wordt aan ons wereldwijde energiesysteem, omdat het ons zal helpen om het tijdperk van fossiele brandstoffen achter ons te laten.”

De hamvraag: hoe geschikt is waterstof als energiebron voor personenauto’s? Steeds meer experts trekken die ontwikkeling in twijfel vanwege de complexe techniek, maar Bergsma ziet grote kansen: ,,De nieuwe, tweede generatie van Toyota’s waterstofauto (de Mirai) is over een paar maanden te koop en laat zien hoe snel de ontwikkeling gaat. Niet alleen komt die auto met een rijbereik van 650 kilometer op één tankbeurt zo’n dertig procent verder dan het huidige model, de kosten dalen ook enorm hard en dat zien we terug in de showrooms.”

Daar heeft Bergsma een punt: waar de vorige Mirai nog minimaal 81.095 euro kostte in ons land, staat de komende generatie voor 65.995 euro in de prijslijsten. ,,Dat maakt een waterstofauto dus in één klap een nog aantrekkelijker alternatief voor een elektrische auto. Een batterij-elektrisch aangedreven model met een dergelijke actieradius zou al snel een groot accupakket van 100 kilowattuur moeten hebben en volgens onze berekeningen zo’n 77.000 euro moeten kosten. Om nog eens 650 kilometer te rijden moet je bij zo’n elektrisch voertuig bovendien een uur aan een snellader staan, terwijl je een Mirai in vijf minuten tankt en weer door kunt.” Bovendien geldt in ons land nog altijd lagere bijtelling over het complete aankoopbedrag van een brandstofcelauto, terwijl de voordelen voor batterij-elektrische auto’s al worden teruggeschroefd.

Dat klinkt inderdaad aantrekkelijk, al gaat Toyota nog ietwat gemakkelijk voorbij aan één van de grootste pijnpunten van rijden op waterstof: je kunt het nog maar op een handvol plaatsen tanken. Ook dat is een kwestie van tijd, voorspelt Toyota’s waterstofman Freddy Bergsma: ,,Hoe meer mogelijkheden we vinden om waterstof in te zetten, hoe sneller we de kosten kunnen drukken en hoe eerder de technologie mainstream wordt.” Toyota verwacht een soortgelijke ontwikkeling als bij hybride auto’s: ,,Toen wij eind jaren ’90 de eerste Prius op de markt brachten, was dat de eerste betaalbare personenauto met hybride aandrijving. Het heeft meer dan twintig jaar geduurd, maar tegenwoordig kun je bij allerlei merken kiezen uit meer dan driehonderd hybride modellen. Het is aannemelijk dat dit met waterstof ook gaat gebeuren.”

Alleen, zo beaamt ook Toyota, zijn auto’s met een waterstofaandrijflijn vooral een uithangbord voor wat er mogelijk is met de technologie. Bergsma: ,,Hoewel wij zeker de voordelen zien van personenauto’s op waterstof, is de techniek inzetbaar voor vrijwel alle soorten van vervoer. Denk aan vrachtwagens die emissievrij grote afstanden willen afleggen zonder vaak bij te tanken of te laden, of aan de bussen die wij nu al met de technologie hebben rijden, of aan de succesvolle tests die we momenteel uitvoeren met treinen en boten die op waterstof draaien. Bij steeds meer bedrijven rijden vorkheftrucks met waterstoftechnologie van Toyota, en zo zijn er dus talloze oplossingen.”

Voor voertuigen die veel rond dezelfde plek rijden is de infrastructuur ook geen probleem, zegt Bergma: ,,Eén waterstoftankstation (bijvoorbeeld op de remise van de busmaatschappij of op een haventerrein) kan transportvloten en mobiliteitsdiensten ondersteunen en zo een hele vloot aan voertuigen emissievrij laten rijden. Wanneer we dit grootschalig kunnen uitrollen, gaan de kosten van de technologie nog verder naar beneden en wordt het ook voor andere sectoren (neem personenauto’s, red.) aantrekkelijker om te investeren in waterstof.”

Volgens Freddy Bergsma begint de doorbraak van waterstof dus met het neerzetten van zogenoemde ‘waterstofclusters’, die een bepaald werkgebied van de brandstof voorzien. ,,Zulke projecten ontstaan nu al in steden zoals Parijs en Hamburg, terwijl ook in Polen, Groot-Brittannië en Nederland initiatieven van de grond komen. Daarvoor hebben we de medewerking van lokale en nationale overheden nodig, maar ook zij zien in dat waterstof een nuttige toevoeging is om ons energiesysteem te vernieuwen. Niet voor niets is deze techniek een belangrijk onderdeel van de EU Green Deal, het meest omvattende klimaatprogramma ter wereld waarmee Europa in 2050 het eerste klimaatneutrale continent van onze planeet wil worden.”

Door de brede inzetbaarheid van waterstof, verwacht het Japanse merk dat de verkoop van Toyota’s brandstofcelsystemen de komende tijd zal vertienvoudigen. Bergsma: ,,We zien dat er steeds meer interesse is voor ‘hydrogen’ vanuit de markt, daar ligt een gezonde toekomst voor ons als bedrijf. We hebben dan ook besloten om onze technologie beschikbaar te stellen aan andere commerciële bedrijven, die het vervolgens in hun eigen vakgebied kunnen gebruiken.”

Hierbij moeten we volgens Toyota denken aan energiemaatschappijen, die opgewekte energie uit zonne-, wind- en waterkracht kunnen opslaan in waterstof. De opgeslagen zonnestroom kan vervolgens weer gebruikt worden om eventuele stroomtekorten in minder zonnige periodes op te vangen, de zogenoemde ‘seizoensopslag’. ,,Groen opgewekte waterstof kan überhaupt een enorm verschil maken”, vervolgt Freddy Bergsma. ,,Wij gebruiken de productie van staal graag als voorbeeld: op dit moment is dat een enorme bron van CO2-uitstoot. Als we een dergelijke sector uit de zware industrie kunnen omvormen en op groene waterstof laten draaien, is de milieuwinst heel groot. Die potentie heeft het zeker.” De mogelijkheden lijken dus eindeloos en daarom, zo voorspelt Toyota, krijgen we binnen afzienbare tijd – al dan niet in onze auto – allemaal met waterstof te maken.