Automobilisten moeten betalen voor elke gereden kilometer, ook als het buiten Nederland is

Op 1 juli bespreekt de ministerraad dit op hoofdlijnen, zo bevestigen meerdere bronnen na berichtgeving in De Telegraaf. De nieuwe taks komt in plaats van de huidige wegenbelasting en moet in totaal evenveel opbrengen. 

Dit betekent dat gebruikers van elektrische én fossiele auto’s beiden meebetalen aan het weggebruik. Probleem voor de schatkist is dat bezitters van elektrische auto's nu weinig belasting betalen. Zij dragen ook niets bij via de accijns op benzine en diesel. Naarmate meer mensen elektrisch gaan rijden, wordt het gat op de begroting steeds groter. Bronnen rond het kabinet bevestigen dat dit in totaal om 5 miljard euro gaat. 

Voor automobilisten betekent dit dat degenen die veel rijden vanaf 2030 meer moeten gaan betalen dan nu. Mensen die weinig kilometers maken, zijn dan juist relatief goedkoop uit. Dat bevestigen ingewijden over de rekeningrijden-plannen die minister Mark Harbers (Infrastructuur, VVD) en staatssecretaris Marnix van Rij (Financiën, CDA) morgen met hun collega’s bespreken. 

Het ligt volgens bronnen het meest voor de hand om voor het rekeningrijden vanaf 2030 de kilometerstand van auto’s aan te houden. Hiervoor zou je de stand van de kilometerteller tijdens de Algemene Periodieke Keuring (APK) kunnen gebruiken. Probleem is alleen wel dat nieuwe auto’s pas na vier jaar een APK hoeven en daarna om het jaar. Om te voorkomen dat automobilisten ineens een grote som geld af moeten rekenen, zou je dan eerder de kilometerstand moeten laten vastleggen.

Tekst loopt door onder de podcast

Er wordt ook nagedacht over manieren om die kilometerstand te staven, bijvoorbeeld door een kastje in de auto of met een smartphone. Lastige daarvan is dat daarmee de privacy van automobilisten eerder in het geding komt, dan wanneer enkel naar de kilometerstand gekeken zou worden. 

Door de kilometerteller aan te houden, worden ook in het buitenland gemaakte kilometers meegeteld. Daardoor wordt een autovakantie naar bijvoorbeeld Frankrijk, Spanje of Italië relatief duur. Ook voor de wintersport naar landen als Oostenrijk en Zwitserland zijn autorijders dan meer kwijt. Mensen die het hele jaar door minder kilometers maken, maar wel verre vakantiereizen maken, kunnen uiteindelijk ook goedkoper uit zijn dan onder de huidige wegenbelasting.  

Aan de uitvoering zitten nog wél de nodige haken en ogen. Zo is het bijvoorbeeld de vraag hoe de gereden kilometers worden bijgehouden en wie dat gaat doen. Ook is nog onduidelijk of er goedkopere tarieven komen voor auto's die minder milieuvervuilend zijn. 

Lees ook: Hoeveel gaat rekeningrijden kosten? 

Er komt volgens bronnen géén onderscheid tussen spitsuren en minder drukke tijden of snelwegen en andere wegen. Van eerdere plannen met rekeningrijden of kilometerheffing in de spits is niets terecht gekomen. Rond 2000 trachtte toenmalig PvdA-minister Tineke Netelenbos, die daarvoor schertsend ‘Tineke Tolpoort’ werd genoemd, al een vorm van rekeningrijden in te voeren. 

Ook de invoering van een kilometerheffing onder CDA-minister Camiel Eurlings mislukte enkele jaren later. Daarbij zou het tarief per gereden kilometer afhangen van het tijdstip (spits/nacht) en de locatie waarop gereden werd. De kilometerheffing was voorzien voor 2012, maar strandde onder het eerste kabinet-Rutte. Verkeersdeskundigen waren juist erg over te spreken dat het gebruik van drukke wegen op drukke momenten ontmoedigd zou worden, maar dat systeem haalde het evenmin.

In het coalitieakkoord stond ook al dat dit kabinet in 2030 een systeem van ‘Betalen naar Gebruik’ wil invoeren voor alle automobiliteit. De coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie heeft afgesproken dit systeem pas in 2030 in te voeren, maar dat wél al voor te bereiden. Gedurende deze kabinetsperiode moet de wetgeving daarvoor worden vastgesteld. De heffing is niet tijd- en plaatsgebonden en vervangt dan ook de nog bestaande tol-tracés, zoals de Westerscheldetunnel en de Kiltunnel, die overigens relatief weinig geld opbrengen voor de schatkist. 

De invoering van deze kilometerheffing brengt nóg een probleem met zich mee. Dit systeem komt in plaats van de wegenbelasting en uit dat potje krijgen provincies nu nog de zogenoemde ‘opcenten’. Dat geld is goed voor bijna het hele budget van de provincies. Het verdwijnen daarvan zou dus een gigantisch gat slaan in de provinciale spaarkassen. Ook daar moet het kabinet nog een list op zien te verzinnen.  

Bekijk ook de aflevering van De Werkplaats over dit onderwerp:

Bekijk hieronder onze video’s op het gebied van auto’s en mobiliteit: