Karlijn van Houwelingen, correspondent in de VS: ‘Hectisch, soms zwaar, maar altijd boeiend’

In Nederland is het al middag, maar in Williamston, North Carolina heeft Karlijn van Houwelingen net haar ontbijt achter de kiezen. Op haar hotelkamer maakt ze zich op voor wat weer een drukke werkdag zal worden. Vanuit Williamston vertrekt ze straks, samen met fotograaf Sergio Avellaneda, naar de voormalige plantage Hope, een kilometer of dertig verderop. Daar zal ze weer praten met gewone mensen over wat hen bezig houdt en hoe zij denken over de staat van het land.

Hope, North Carolina is de laatste stop in de wekenlange autoreis door 23 staten voor haar reportageserie Hope, USA. Tien afleveringen waarin ze verslag doet vanuit steden en dorpen met de naam Hope met als centrale vraag: is er nog hoop voor de VS?

Minder plezierig waren haar ervaringen in de staat Mississippi, waar zij en haar fotograaf vijandiger werden benaderd. ,,We zaten niet zover van het stadje waar in de jaren 60 de racistische moorden zijn gepleegd waarop de film Mississippi Burning is gebaseerd. De inwoners vertelden over familieleden die bij de Ku Klux Klan hadden gezeten en er is een gemeenschap van native Americans, de oorspronkelijke bewoners. Er zijn nog steeds veel raciale spanningen. Mensen waarschuwden ons: wees voorzichtig. Ik had ook het idee dat we werden gevolgd. Het voelde niet prettig.”

Luister ook naar onze podcasts over de Amerikaanse Verkiezingen:

Van Houwelingen, opgegroeid in het Zuid-Hollandse dorp Giessenburg, begon haar journalistieke loopbaan na haar studie als raadsverslaggever op de stadsredactie van AD De Dordtenaar. Daarna werkte ze enkele jaren op de buitenlandredactie van het AD in Rotterdam. Tot ze vijf jaar geleden ‘haar vinger opstak’ toen de post van correspondent in de VS vrij kwam.

,,Ik had altijd al het idee om ooit naar het buitenland te gaan. Niet per se de VS, want ik ben helemaal niet zo’n Amerikafanaat, maar de kans deed zich voor om verslag te doen vanuit een land waar toen ook al van alles aan de hand was. Met de verkiezing van Donald Trump is het alleen maar onrustiger en hectischer geworden. Iedere dag gebeurt er wel iets dat nog verbazingwekkender is dan wat ik voor mogelijk had gehouden.”

Van Houwelingen woont in een appartement in de wijk Queens in New York en heeft een kantoor in Brooklyn. ,,Ik probeer zoveel mogelijk zelf het land in te gaan, maar dat kan niet altijd vanwege de afstanden. Voor een reportage ben ik zo dagen onderweg. Daarom ben ik soms gedwongen de telefoon te pakken, zeker in het begin van de pandemie, toen reizen lastig was. Voor een verhaal over de impact van de coronacrisis op kleine plattelandsziekenhuizen die failliet dreigen te gaan, belde ik met ziekenhuisdirecteuren in het hele land. Zelf ter plaatse zijn is beter, maar je moet soms improviseren.”

Om bij te kunnen houden wat er speelt in het land maakt ze lange dagen en lange werkweken. ,,Ik ben in mijn hoofd eigenlijk altijd bezig met mijn werk. Ik volg het nieuws intensief, lees veel landelijke en plaatselijke kranten en websites, spreek met allerlei mensen, luister naar wat vrienden en kennissen vertellen en houd mijn ogen en oren open. ‘Zit hier een verhaal in?’ is de vraag die ik mezelf voortdurend stel. Daarbij heeft ze altijd ‘de’ lezer in haar achterhoofd. ,,Ik vraag me steeds af: wat zou die willen en moeten weten van wat hier gebeurt? Bij het beeld van de lezer houd ik mijn moeder en mijn familie voor ogen. Dat zijn namelijk echte lezers.”

Zeer geregeld krijgt ze reacties van lezers. ,,Ik krijg per mail complimenten, maar ook kritiek. Dat houdt me scherp. Soms denk ik: goed punt. Maar de reacties op sociale media negeer ik. Die zijn vaak persoonlijk en bot en in de ogen van de mensen die reageren doe ik het toch nooit goed.”

Elk onderwerp kan in principe geschikt zijn voor een artikel, maar Van Houwelingen zoekt vooral naar verhalen ‘achter het nieuws’. ,,Ik zoek naar de menselijke aspecten van een onderwerp: wat betekent dit voor gewone Amerikanen? Politieke besluiten en maatschappelijke, sociale en economische ontwikkelingen kunnen vaak een enorme impact hebben, want Amerikanen zijn erg kwetsbaar. Als je je baan verliest, kan dat zomaar je hele leven overhoop gooien. En dat veel mensen geen toegang hebben tot goede zorg is echt een nijpend probleem.”

Correspondent Karlijn van Houwelingen reist in aanloop naar de verkiezingen dwars door het land, naar tien plaatsen die Hope heten. Tot aan de verkiezingen op 3 november, vind je iedere woensdag en zaterdag de afleveringen én de bijbehorende videoreportages op onze website en app.

Het interview gaat verder onder de foto

Zorgen over de toekomst en de staat van het land hebben bijna alle Amerikanen, heeft ze tijdens haar Hope-reis weer gemerkt. ,,De mensen op het platteland hebben een totaal ander wereldbeeld dan de inwoners van het overwegend linkse en Democratengezinde New York waar ik woon. Ik heb veel Trump-aanhangers ontmoet, maar ook Democraten en opvallend veel mensen die cynisch zijn geworden en de politiek de rug hebben toegekeerd. Allemaal maken ze zich zorgen over wat er in het land aan de hand is, de diepe kloof en het geweld bij de demonstraties in de grote steden.”

Mensen in kleine steden zijn onzeker en bang voor de toekomst, constateert Van Houwelingen. ,,Ze vragen zich af: krijgen wij hier ook te maken met die opstanden, dat geweld? Wapens zijn dan ook een populair gespreksonderwerp. In New Mexico en Texas begonnen een paar mannen spontaan over de vuurwapens waarmee ze zich kunnen verdedigen als het uit de hand loopt. Dat vind ik behoorlijk verontrustend.”

Ook opvallend: president Trump kan nog steeds op veel enthousiasme rekenen bij zijn Republikeinse kiezers. Maar de Democratische kandidaat Biden ligt zelfs bij zijn eigen achterban veel minder goed in de markt. ,,Veel Democraten zien hem eerder als een noodzakelijk kwaad in de strijd tegen Trump dan dat ze hem nou echt van harte steunen.”

Het correspondentschap in de VS is boeiend, intensief en zwaar, zegt Van Houwelingen. Toch verschilt het in essentie niet met haar werk op de stadsredactie van AD De Dordtenaar. ,,Natuurlijk, de thema’s zijn groter. En ik moet soms hard mijn best doen om bronnen mee te laten werken die niet zitten te wachten op een journalist uit een onbekend land. Maar ze zeggen hier: all journalism is local, al het nieuws is plaatselijk. Het maakt voor mijn werk als journalist uiteindelijk niet uit of ik verslag doe vanuit de VS of verhalen schrijf voor AD De Dordtenaar.”